Αυτή η φωτογραφία δεν λέει να μου φύγει από το μυαλό…

… απ’ όταν την πρωτοαντίκρυσα, πριν αρκετό καιρό, στο οπισθόφυλλο του βιβλίου “Η Σκιά της Σκιάς” (εκδ. Άγρας, 1996), ενός πολιτικο-αστυνομικού μυθιστορήματος του Πάκο Ιγκνάσιο Ταΐμπο ΙΙ, που η υπόθεσή του εκτυλίσσεται στο μετεπαναστατικό Μεξικό του ’22.

Ο εικονιζόμενος τύπος είναι ο Φορτίνο Σαμάνο, υπολοχαγός του Ζαπάτα, αγνώστων λοιπών στοιχείων πέραν του γεγονότος ότι αυτή η στιγμή είναι η τελευταία του! Σε λίγα δευτερόλεπταεκτελέστηκε από τον Ομοσπονδιακό στρατό! Η φωτογραφία, που τραβήχτηκε από το φακό τουAgustin Victor-Casasola το 1917, τον απεικονίζει να καπνίζει το τελευταίο πούρο του μπροστά ακριβώς από τον τοίχο της εκτέλεσης, ελάχιστα πριν ακουστεί το μοιραίο “Πυρ!“.

Από την πρώτη στιγμή που είδα τη φωτογραφία “κόλλησα”. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ο τύπος με τη μάγκικη στάση αναμετριόταν εκείνη τη στιγμή με τον επικείμενο θάνατό του! Αυτό το ύφος του “έζησα όπως γούσταρα” και “παίξαμε και χάσαμε” μου έχει καρφωθεί στο μυαλό έκτοτε. Αναρωτιέμαι αν μπορεί ένας άνθρωπος σημερινός, “μεταμοντέρνος”, να συμβιβαστεί με το μοιραίο με τον τρόπο που το αποτύπωσε η φωτογραφία, μπροστά σε έναν από τους τόσους “τοίχους της Καισαριανής”, που σημάδεψαν με βαθύ κόκκινο την ιστορία του περασμένου αιώνα. Ο θάνατος, ακόμα και από γηρατειά, έχει εξοβελιστεί στις αποστειρωμένες αίθουσες των νοσοκομείων και στα δωματιάκια των οίκων ευγηρίας για να καμωνόμαστε σαν στρουθοκάμηλοι ότι δεν υπάρχει. Πόσο μάλλον ο θάνατος για έναν “Ζαπάτα”, για έναν σκοπό. Καθαρή ανοησία και οπισθοδρομική τρέλλα!

Αναρωτιέμαι, ο “πάντα ωραίος“, “πάντα νέος“, ο “να περνάς καλά” και “να είσαι ο εαυτός σου” τηλεοπτικός άνθρωπος που έχει κατακυριεύσει το πετσί μας, θα μπορούσε ποτέ να σταθεί μπροστά στην κάνη που θα του έπαιρνε τη ζωή, με τον τρόπο που στάθηκε αυτός ο Φορτίνο απ’ το Μεξικό, 90 χρόνια πριν; Αυτός ο άγνωστος μαγκίτης που φρόντισε να συγκεντρώσει όλη του την αγωνία για το αναπόφευκτο τέλος μόνο στον τρόπο που δάγκωνε το αγαπημένο του πούρο: “Τελειώνετε ρε κοπρίτες. Τραβάτε τη σκανδάλη!“…

(Κατανοώ απόλυτα τι “κόλλημα” έφαγε ο Θ. Παπακωνσταντίνου για να του αφιερώσει πέρυσι το τραγούδι “Σαμάνος”…)

Ο Φορτίνο Σαμάνο καπνίζει και σκέφτεται:
“Είμαι ότι δεν έζησα, είμαι η βροχή που θα ‘ρθει
να δροσίσει άγνωστων γυναικών το κορμί.
Βράδυ στα κρεβάτια τους πως στενάζουν ξαναμμένες
ποιος Σαμάνος έφερε τούτη τη βροχή…”

Ο στρατιώτης με τ’όπλο σημαδεύει και σκέφτεται:
“Με μια κίνηση απλή θα του κλέψω ότι έχει ζήσει
είμαι ένας μικρός θεός, είμαι ένα στοιχιό.
Πάνω από το αίμα του αύριο εδώ την ίδια ώρα
ερπετά θα σέρνονται όπως κάνω κι εγώ…”

Το τελευταίο τσιγάρο κι εκείνο σκέφτεται:
“Θα γίνω γέλιο να κρυφτώ σε παιδιά που ξεφαντώνουν
ο καιρός θα χάνεται ώσπου κάποιο απ’αυτά
θα φωνάξει “Λιμπερτά!” κι όπως θα κοιτάει τις κάνες
θα βρεθώ στα χείλη του σαν τσιγάρο ξανά…”

parallhlografos